Dlaczego na motocyklu trudniej nam się jeździ w jedną stronę niż w drugą?

Jeżdżąc swoim motocyklem być może nie zwróciłeś na to szczególnej uwagi, ale pewnie zauważyłeś, że lepiej się czujesz jeżdżąc w jedną stronę niż w drugą. Śmielej pokonujesz zakręty w lewo a gorzej prawe lub na odwrót. Dlaczego tak się dzieje? Czym to jest spowodowane? Jakie czynniki wpływają na Twoją zdolność do prowadzenia motocykla. 

Twoje preferencje

Otóż nasz mózg składa się z dwóch półkul: prawej i lewej, które kontrolują wiele różnych funkcji. Lewa półkula jest odpowiedzialna za logiczne myślenie i analizę, przykładowo - mówienie, czytanie, matematyka. Prawa półkula jest bardziej związana z dziedzinami kreatywnymi, jak rysowanie, muzyka, intuicja czy rozumienie emocji. Lewa półkula mózgu kontroluje funkcje i ruchy związane z prawą stroną ciała, natomiast prawa półkula kontroluje funkcje i ruchy związane ze stroną lewą. Dla większości ludzi półkula lewa, czyli odpowiadająca za  prawą stronę ciała, jest dominująca w zakresie mowy i zadań związanych z kontrolą rąk. Dlatego większość ludzi jest praworęczna. W przypadku leworęcznych osób, może dojść do innej konfiguracji dominacji półkulowej, co sprawia, że preferują oni używanie lewej ręki. Jednak warto podkreślić, że ta teoria nie jest jednoznaczna i nie dotyczy wszystkich przypadków. Istnieje wiele odstępstw, a preferencja stron (Lateralność) jest skomplikowanym zjawiskiem, na które składa się wiele czynników.

Jednym z nich są czynniki środowiskowe, takie jak kultura i wychowanie. Przykładowo, w przeszłości dzieci były często zachęcane lub nawet zmuszane do używania prawej ręki do pisania i innych zadań, nawet jeśli naturalnie preferowały lewą rękę. Chociaż zrozumienie pełnego mechanizmu, który o tym decyduje, jest nadal przedmiotem badań, jasne jest, że jest to wynik złożonej interakcji między genetyką, strukturą mózgu i środowiskiem.

Statystyki wskazują, że większość populacji jest praworęczna. Szacunki różnią się w zależności od badań i regionów, ale ogólnie przyjmuje się, że około 70-95% ludzi na świecie jest praworęcznych. Ludzie leworęczni stanowią około 5-30% populacji, podczas gdy osoby, które używają obu rąk z podobną zręcznością, są znacznie rzadsze i mogą stanowić około 1% populacji lub mniej. Co ciekawe lateralność może zacząć się kształtować już w życiu płodowym. Badania wykazały, że płód może wykazywać preferencje dotyczące ssania kciuka prawej lub lewej ręki, co może być wczesnym wskaźnikiem której ręki dziecko będzie używać. Takie zachowania można zaobserwować za pomocą ultrasonografii (USG), szczególnie w drugim i trzecim trymestrze ciąży. Jednak warto pamietać, że faktycznie te preferencje u dziecka mogą być potwierdzone dopiero w późniejszym okresie rozwoju, często w wieku przedszkolnym lub szkolnym, przy codziennych czynnościach dziecka.

Jeżeli chcesz się przekonać czy jesteś lewo czy prawo-półkulowy/a spróbuj rozwiązać prosty quiz.

A jak jest u sportowców?

W wielu dziedzinach sportu, zarówno zawodnicy korzystający z prawej, jak i lewej ręki, odnoszą podobne sukcesy. Jednak istnieją dyscypliny, w których używanie lewej strony może stanowić przewagę. Na przykład, badania nad tenisistami sugerują, że leworęczni zawodnicy mogą mieć przewagę w niektórych sytuacjach.  Może to mieć miejsce w szczególności w sportach jednoosobowych, takich jak szermierka czy tenis. Wynika to nie z leworęczności jako takiej, ale z tego, że rzadko spotykania się leworęcznych przeciwników, co utrudnia znalezienie optymalnych strategii przeciwko nim​​. Również w muzyce wielu wybitnych gitarzystów: Jimi Hendrix, Paul McCartney, Tony Iommi, Kurt Cobain, Albert King gra na gitarze używając lewej ręki, czyli korzysta z prawej półkuli której użycie jest charakterystyczne dla artystów.

A co z motocyklistami?

W MotoGP, jak i w większości sportów motorowych, preferencja stron zawodnika nie jest tak istotna jak w innych dyscyplinach sportowych, takich jak tenis czy baseball. To dlatego, że kontrola motocykla wymaga użycia obu rąk w równym stopniu, a układ motocykla jest symetryczny, co oznacza, że raczej nie spotyka się specjalnych adaptacji dla lewo-czy praworęcznych zawodników. Jasne jest, że manetkę czy hamulec mamy po prawej stronie ale raczej nie spotyka się sytuacji, w której w zależności od preferencji zawodnika, przekłada się manetkę gazu, czy dźwignię hamulca na drugą stronę kierownicy (stosuje się ręczną dźwignię hamulca tylnego ale to inny aspekt), gdzie przykładowo u gitarzystów jest to normą, mają odwrotne ułożenie strun lub  specjalnie zaprojektowane gitary. Swoją drogą jestem ciekaw czy ktoś coś takiego próbował w motocyklu ?:). Natomiast faktem jest że część zawodników preferuje lewe zakręty a inni prawe.

Jak to wpływa na proces treningu motocyklowego?

W PitParku zauważyłem, że osoby prawo-ręczne lepiej sobie radzą z zakrętami lewymi, czują się bardziej bezpiecznie, chroniąc dominującą stronę ciała. To zjawisko jest powszechne, jednak nie zawsze ma miejsce. Co ciekawe w dłuższej perspektywie jeżeli osoba trenuje regularnie i wciąż rozwija swoje umiejętności ucząc się nowych ćwiczeń, preferencja stron może się odwracać. Dla przykładu, niektóre osoby początkowo czują się bardziej komfortowo, gdy wykonują podstawową wersję manewru ósemki, skręcając w lewą stronę, ale po pewnym czasie, wykonując ten sam manewr na kolanie, zaczynają czuć się bardziej pewnie, skręcając w prawo. Być może jest to powiązane z faktem, że manetka gazu znajduje się po prawej stronie, chociaż na tą chwilę nie jestem pewien tej korelacji. 

Niezależnie od strony, którą preferujesz, warto poświęcić czas na trening obu stron. Rozpocząć od opanowania danego ćwiczenia po stronie której czujesz się komfortowo, a następnie stopniowo doskonalić swoje umiejętności także po stronie przeciwnej. Jednak mniej na uwadze, że szanse na to, że druga strona będzie równie dobra jak pierwsza, są niewielkie. To jest całkowicie naturalne i nie warto nadmiernie się tym martwić.

Balans w głowie

W zasadzie jako społeczeństwo jesteśmy programowani żeby być lewo-półkulowym, ma na to wpływ nasza rzeczywistość i otoczenie, często blokowane jest nam myślenie subiektywne. Niemniej jednak, warto próbować ćwiczyć percepcję i czasami mniej analizować., nauczyć się wygaszać lewą półkulę  jako wewnętrznego krytyka, taką praktykę stosują właśnie zawodnicy chociażby przez afirmację, wizualizację czy medytację. To podejście może sprzyjać rozwijaniu naszej intuicji.

Jeżeli skupisz się na trenowaniu jedynie lewej półkuli i nie zadbasz o prawą, być może że początkowo sama nauka nowego wariantu nie będzie nam sprawiała dużego problemu i będzie widoczny postęp ale w miarę wzrostu poziomu i przy regularnym treningu może dopaść nas klasyczny "leń wymówka" - "za gorąco/zimno dziś na trening...", "nie chce mi się pakować moto...", słabo się czuję i jeszcze ta pogoda", takie rzeczy skutecznie wygaszają naszą motywację. Bez pracy nad prawą półkulą regularny trening będzie bardzo trudny i dobrzy zawodnicy o tym wiedzą. Dobrze ułożony zawodnik ma to coś, nie narzeka, robi pierwszy krok a potem następny, Powtarza ćwiczenie aż do upadłego, nie czuje nudy, odkrywa nowe niuanse na coraz wyższym poziomie subtelności, wypracowuje intuicję.

Jak trenować półkule?

W zasadzie rozwijamy się przez całe nasze życie, dzięki temu, że nasz mózg jest neuroplastycznym cudem,  oczywiście w młodym wieku jest to bardziej dynamiczne, ale możliwość ta nie znika nawet w późnym wieku.  Jest cały szereg ćwiczeń usprawniających nasze półkule mózgowe, podam kilka - bardziej domowych.

Prawa półkula - artystyczna: na treningu nada Ci rytm i płynność ruchu, pozwoli skupić się na dużych celach, być wytrwałym w ćwiczeniach, chętniej wykonywać ćwiczenia.

• Medytacja - ciężko się jest do niej przekonać, ponieważ Twoja druga półkula logiczna może Ci to skutecznie utrudniać. Ale jeżeli zrozumiesz jak dobre jest to narzędzie i jaką wartość może Ci dostarczyć, świetnie wpłynie to na Twój rozwój.
• Muzyka - jeżeli masz dryg do grania to graj jeżeli nie to słuchaj, odkrywaj nowe. brzmienia.
• Joga - świetnie łączy medytację z oddechem.
• Sztuki twórcze - maluj, rysuj, baw się kolorami.

Lewa półkula - logiczna: na treningu pozwoli Ci analizować problemy, skupić się na mniejszych celach i konkretnych zadaniach, dopracować technikę jazdy (pozycja oko, ręka, stopa)

• Nauka języków - oprócz oczywistych zalet, dobrze stymuluje Twój mózg.
• Gra w szachy - poprawisz logiczne myślenie, strategię, zaangażujesz pamięć, wyćwiczysz podejmowanie decyzji, ponoszenia konsekwencji, poprawisz cierpliwość i koncentrację.
• Rozwiązywanie krzyżówek - wzbogacisz słownictwo, poprawisz logiczne myślenie, rozwiniesz umiejętność dedukcji, poprawisz pamięć. 
• Pisanie dziennika - poprawisz umiejetność pisania, logiczne myślenie, wyrażanie emocji słowami, usprawnisz słownictwo i pamięć.
• Kaligrafia - rozwiniesz swoje zdolności manualne, będziesz stymulował swoje zdolności analityczne, poprawisz koordynację ręka-oko a to może mieć już wpływ na lepsze czucie linii przejazdu w zakrętach.

Część powyższych ćwiczeń angażuje obydwie półkule w stopniu większym lub mniejszym, warto oczywiście pamietać również o typowych ćwiczeniach usprawniających nasze zdolności motoryczne  - np. rzuty do celu, skakanka, balansowanie, żonglowanie itp.

Na koniec taka ciekawostka, nie wiem Czy Wiesz, ale Marc Márquez preferuje lewe zakręty. A Ty? , jesteś lewo czy prawo półkulowy, Czy masz swoje preferencje w zakresie pokonywania zakrętów? Czy czujesz się bardziej komfortowo w lewych czy prawych zakrętach? Daj znać w komentarzu.